Тест: «Сіз қандай ата-анасыз?»
Балалармен сөйлескенде жиі қолданатын сөз тіркестерін белгілеңіз.
Вопросы Баллы
1. Мен саған неше рет айтуым керек? - 2
2. Маған кеңес беріңізші. - 1
3. Сенсіз не істерімді білмеймін. - 1
4. Кімнің соңынан ердің?! - 2
5. Қандай керемет достарың бар! - 1
6. Ал, сен кімге ұқсайсың? - 2
7. Сіздің жасыңызда мен... - 2
8. Сен менің тірегім, көмекшімсің. - 1
9. Сенің қандай достарың бар? - 2
10. Сіз не ойлап отырсыз?! - 2
11. Сен қандай ақылды қызсың! - 1
12. Қалай ойлайсың, ұлым (қызым)? - 1
13. Барлығының балалары жай ғана балалар, ал сен... - 2
14. Сіз қандай ақылдысыз! - 1
Сынақ кілті. Енді жалпы ұпайларды есептеңіз.
5-тен 7 ұпайға дейін. Сіз балаңызбен тамаша үйлесімді өмір сүресіз. Сіз баланы құрметтейсіз, ал ол сізді шын жүректен жақсы көреді және құрметтейді. Сіздің қарым-қатынасыңыз оның жеке басының дамуына ықпал етеді.
8-ден 10 ұпайға дейін. Баламен қарым-қатынаста кейбір қиындықтар, оның мәселелерін түсінбеу, оның дамуындағы кемшіліктер үшін кінәні баланың өзіне артуға тырысу.
11 ұпай және одан жоғары. Сіз балаңызбен қарым-қатынасыңызда біркелкі емессіз. Ол сені құрметтейді, бірақ ол сенімен әрқашан ашық емес. Оның дамуы кездейсоқ жағдайлардың әсерінен болады.
Әрине, бұл жағдайдың нақты жағдайына нұсқау ғана екенін түсінесіз, өйткені сіздің қандай ата-ана екеніңізді сізден артық ешкім білмейді.
Ата-аналарға арналған сауалнама
«Сіздің білім беру жүйеңіз»
Осы сауалнамаға берілген жауаптардың нәтижелері бойынша сіз балаларды тәрбиелеу принципінің дұрыс таңдалғанын анықтауға болады.
Сіз:
1. Кез келген уақытта барлық шаруаңызды тастап, балаңызға қамқорлық жасайсыз ба?
2.Баламен оның жасына қарамастан кеңес беріңіз?
3. Балаңыздың оған жасаған қателігін мойындаңыз ба?
4.Егер қателескен болсаңыз, балаңыздан кешірім сұраңыз?
5. Баланың әрекеті сізді ашуландырса да, өзіңізді меңгеріп, сабырлы болыңыз?
6. Өзіңізді баланың орнына қоясыз ба?
7. Жақсы пері немесе әдемі ханзада екеніңізге бір минут болса да сенесіз бе?
8. Балаңызға балалық шақтағы сізді жағымсыз көзқараспен бейнелейтін ғибратты оқиғаны айтып беріңізші?
9.Баланы ренжітетін сөздер мен өрнектерден әрқашан аулақ болыңыз ба?
10. Балаңызға жақсы мінез-құлық үшін оның тілегі орындалады деп уәде беріңіз?
11. Балаңызға ол өз қалауын орындайтын және өзін қалағандай ұстай алатын, ал сіз ештеңеге араласпайтын күнді беріңіз?
12.Балаңыз басқа баланы ұрса, итерсе немесе орынсыз ренжітсе, әрекет етпейсіз бе?
13. Көз жасына, қыңырлығына, өтініштеріне қарсы тұрыңыз, егер сіз мұның қыңырлығы екенін білсеңіз?
Мүмкін жауаптар:
A – Мен мұны істей аламын және әрқашан істей аламын – 3 ұпай.
B – Мен істей аламын, бірақ мен мұны әрдайым істей бермеймін – 2 ұпай.
В – Мен алмаймын – 1 ұпай.
30-дан 39 баллға дейін – білім берудің дұрыс принциптерін ұстанасыз.
16-дан 30 ұпайға дейін. Сіздің ата-аналық әдісіңіз - сәбіз және таяқ.
16 баллдан төмен – сізде ұстаздық шеберлік пен бала тәрбиелеуге деген құлшынысыңыз жоқ.
Саулнама
Сіз қандай ата-анасыз?
“Жақсы тәрбиеші, үлгілі ата-ана бола аламыз ба?” деген сауал төңірегінде бір сәтте болсын, ойланып көрдіңіз бе? Олай болса келіңіз, шешімін бірігіп табуға тырысалық. Төмендегі сұрақтарға “иә”, “жоқ” деген жауаптардың бірін беру арқылы өзіңізді тексеруден өткізуге болады.
- Балалар тәрбиесі туралы газет журнал беттерінде жарияланған материялдарды немесе радио теледидар хабарын жүйелі оқып, тыңдап отырасыз ба? Осы тақырыптағы кітаптарды оқисызба?
а) иә б) жоқ
- балаңыз бір оғаш нәрсе істеп қойды делік, сіз мұндай жағдайдың өз тәжірибеңіздің нәтижесі екендігін ойланып көрдіңіз бе?
а) иә б) жоқ
- Балалар тәрбиесінде қосағыңыздың пікірімен үнемі санасып отырасыз ба?
а) иә б) жоқ
- Егер балаңыз сізге жәрдем берсе, осы кезде оны өз жұмысы бұдан кедергіге ұшырап, немесе мүлде тоқтап қалуы мүмкін екендігіне қарамастан қабылдар ма едіңіз?
а) иә б) жоқ
- Бұйыру немесе тиым салу сияқты қажетті шараларды тек қажет кезінде қолданасыз ба?
а) иә б) жоқ
- Жүйелілік, реттілік-педагоггикалық маңызды істердің бірі деп санайсыз ба?
а) иә б) жоқ
7.Балаға оның айналасындағылардың үлкен әсер ететіндігін сенесіз бе?
а) иә б) жоқ
- Спорт пен дене шынықтырудың балаңыз жан-жақты дамуына маңызы зор екенін ескере отырасыз ба?
а) иә б) жоқ
- Сіз балаңыздан бір нәрсені орындау жөнінде талап тұрғысынан емес, өтініп сұрап көрдіңіз бе?
а) иә б) жоқ
- Менің уақытым жоқ немесе “Тоқтай тұр әуелі жұмысымды бітіріп алайын” деген “құтылуға” тырысу сізге сізге ыңғайсыздық тудырмай ма?
а) иә б) жоқ
Кілті.
Әрбір мақылдау жауаптарыңыз үшін-2 ұпай, ал кей-кейде орындалатын болса-1, қарсы болсаңыз жауабыңызға-0 ұпайдан қойып отырыңыз.
6-ұпайдан төмен жинасаңыз, бала тәрбиесі туралы түсінігіңіз көмескі екендігін дәлелдейді. “Ештен кеш жақсы” деген ғой. Сіз тез арада жеткіншектер тәрбиесі төңірегінде өз біліміңізді түсугше асыққаныңыз абзал.
7-14 ұпайға дейін жинасаңыз сіз бала тәрбиесінде әрине үлкен қателік жасап жүрген жоқсыз, әйтседе сіздің осы бағыттағы “с-әрекетіңіз жөнінде тереңірек ойланып көріңіз. Ал тіпті былай істеугеде болады: алдағы жексенбінің бірін балаңызбен көңілді демалуға арнаңыз. Әрине бұл уақытты ұмыта тұруға тура келеді. Бұл күн демалыс үшін балаңыздың қатты қуанатындығына күмән жоқ.
15 ұпайдан жоғары жинасаңыз, сіз өзіңіздің ата-ана міндетіңізді орынды атқарып келесіз. Соған қарамастан кейбір мәселелерді бұдан да жақсарта түсеңіз, құпа-құп.